Energiezuinige apparatuur in huis. Hoe werkt warmte en koeling?

Bewust Nieuwbouw beantwoordt vragen van bewoners van zeer energiezuinige nieuwbouwwoningen

Hoe kan ik op een hete zomerdag mijn huis koel houden? Moet je je verwarming laag zetten als je een dag weg bent? En: wat kan ik doen aan droge lucht in huis? Zomaar een greep uit de vragen die bewoners van zeer energiezuinige nieuwbouwhuizen hebben over de installaties in hun huis. Dat blijkt uit onderzoek van het ZEN-platform, een samenwerkingsverband van brancheverenigingen en de overheid om via innovatie, kennisdeling en richtlijnen de bouw van zeer energiezuinige nieuwbouwwoningen te stimuleren. Bewust Nieuwbouw, de landelijke informatiesite over alles wat met nieuwbouw te maken heeft, maakt daarom een serie artikelen waarin de belangrijkste vragen worden beantwoord. In het eerste deel gaat het over warmte en koeling.

Hoe kan ik mijn vloerverwarming het beste regelen?

Met een of meer kamerthermostaten regel je de temperatuur in huis. Bij vloerverwarming verandert de temperatuur heel geleidelijk. Zeker met een warmtepomp. Daarom is het slim om het weekmenu in de thermostaat één keer in te stellen en hem daarna te laten staan. Wil je een hogere (of lagere) temperatuur? Zet de thermostaat dan één graad hoger (of lager) en wacht een week om te voelen wat het effect is. Het heeft geen zin om de thermostaat een tijdje heel hoog te zetten. Daardoor gaat het opwarmen niet sneller. De regelknoppen op de verdelers kun je beter laten staan zoals ze staan. Die verdelen de hoeveelheid water die naar elke ruimte gaat.

Ik voel niet of de vloer warm wordt. Hoe weet ik dat de vloerverwarming toch werkt?

Als de vloerverwarming op een warmtepomp werkt, is de temperatuur van de vloer maximaal 26 graden. Dat is veel lager dan je misschien gewend bent en in ieder geval lager dan de lichaamstemperatuur. De vloer voelt daardoor altijd vrij koel aan. De warmte wordt ongemerkt en heel geleidelijk aan de kamer afgegeven. Vind je het toch te koud in huis? Zet dan de thermostaat een graadje hoger. Blijf je twijfelen of de vloerverwarming het wel doet? Leg als proef dan een thermometer op de vloer. Bel anders de leverancier. Die kan vaak op afstand zien of alles werkt.

Hoe hou ik mijn huis op hete dagen koel?

Als mijn woning een bodemwarmtepomp heeft

Een bodemwarmtepomp zorgt in de zomer voor koeling. Dat is prettig voor jou, maar ook voor de ondergrond: de warmte die je ’s winters gebruikt, wordt ’s zomers weer aan de bodem teruggegeven. Als het buiten een bepaalde tijd warmer is dan bijvoorbeeld 20 graden, dan schakelt de warmtepomp om van verwarmen naar koelen. Dat is zo ingeregeld en daar kun je zelf niets aan veranderen. Meestal is koeling door de bodemwarmtepomp voldoende. Vind je het nog steeds te warm? Denk dan aan de volgende tips:

• Voorkom dat er te veel warmte binnenkomt. Laat op een zonnige zomerdag de zonwering ’s morgens neer. Dat is vooral belangrijk bij (grote) ramen op het oosten. Doe dat vóór de zon het huis heeft opgewarmd.
• Houd ramen en deuren overdag zo veel mogelijk gesloten, anders haal je de warmte juist naar binnen.
• Laat overvloedige warmte in een koele zomernacht wegstromen door ramen tegen elkaar open te zetten, liefst beneden en boven. Let wel op dat er geen inbrekers en insecten binnen kunnen komen. Sommige huizen hebben hiervoor speciale voorzieningen zoals een zomernachtventilatieluik.
• Bedenk dat elektrische apparaten (zoals een kookplaat of een computer) ook warmte afgeven. Ook adapters geven warmte af. Zet apparaten daarom uit als dat kan. Je bespaart daarmee bovendien elektriciteit.

Als mijn woning een luchtwarmtepomp heeft

• Voorkom dat er te veel warmte binnenkomt. Laat op een zonnige zomerdag de zonwering ’s morgens neer. Dat is vooral belangrijk bij (grote) ramen op het oosten. Doe dat vóór de zon het huis heeft opgewarmd.
• Houd ramen en deuren overdag zo veel mogelijk gesloten, anders haal je de warmte juist naar binnen.
• Laat overvloedige warmte in een koele zomernacht wegstromen door ramen tegen elkaar open te zetten, liefst beneden en boven. Let wel op dat er geen inbrekers en insecten binnen kunnen komen.
• Soms is er bij een luchtwarmtepomp een aanvullende koeling geïnstalleerd. Die kun jeinschakelen. Doe dat zo weinig mogelijk, want de koelfunctie gebruikt vrij veel energie.
• Bedenk dat elektrische apparaten (zoals een kookplaat of een computer) ook warmte afgeven. Ook adapters geven warmte af. Zet apparaten daarom uit als dat kan. Je bespaart daarmee bovendien elektriciteit.

Als mijn woning is aangesloten op een warmtenet

• Voorkom dat er te veel warmte binnenkomt. Laat op een zonnige zomerdag de zonwering ’s morgens neer. Dat is vooral belangrijk bij (grote) ramen op het oosten. Doe dat vóór de zon het huis heeft opgewarmd.
• Houd ramen en deuren overdag zo veel mogelijk gesloten, anders haal je de warmte juist naar binnen.
• Laat overvloedige warmte in een koele zomernacht wegstromen door ramen tegen elkaar open te zetten, liefst beneden en boven. Let wel op dat er geen inbrekers en insecten binnen kunnen komen.
• Soms zorgt het warmtenet ook voor koudelevering, bijvoorbeeld als je woning is aangesloten op een collectief systeem voor warmte-koudeopslag (wko). Meestal zorgt dat voor voldoende koeling in huis.
• Bedenk dat elektrische apparaten (zoals een kookplaat of een computer) ook warmte afgeven. Ook adapters geven warmte af. Zet apparaten daarom uit als dat kan. Je bespaart daarmee bovendien elektriciteit.

Hoe activeer ik de koeling?

Als mijn woning een bodemwarmtepomp heeft

De koelfunctie schakelt automatisch in zodra het buiten een aantal dagen achtereen warmer is dan bijvoorbeeld 20 graden. Dat is zo ingeregeld zodat je er zelf niets aan hoeft te doen.

Als mijn woning een luchtwarmtepomp heeft

De meeste luchtwarmtepompen zijn niet ingesteld om te kunnen koelen. Heeft jouw warmtepomp wel zo’n aanvullende functie? Dan kun je op het display van de warmtepomp of via de kamerthermostaat handmatig schakelen tussen verwarmen en koelen. Activeer de koelfunctie op tijd en niet pas als de hele woning (te) warm is geworden. En let op dat je de warmte zo veel mogelijk buiten houdt door op tijd de zonwering neer te laten en de ramen gesloten te houden. Dan gebruikt de koelfunctie van de warmtepomp aanmerkelijk minder energie. Nog een tip: als je ’s nachts de koelfunctie activeert, kost dat de minste energie.

Als mijn woning is aangesloten op een warmtenet

Sommige warmtenetten leveren niet alleen warmte, maar ook koude. Denk bijvoorbeeld aan een collectief systeem voor warmte-koudeopslag (wko). De koelfunctie schakelt dan automatisch in zodra het buiten een aantal dagen achtereen warmer is dan bijvoorbeeld 20 graden. Vraag de netbeheerder hoe het bij jou precies is geregeld.

Hoe voorkom ik dat de slaapkamers te warm worden?

• Heb je zonwering? Laat die dan op tijd neer. Als de zon een kamer eenmaal heeft verwarmd, krijg je de warmte er lastig weer uit.
• Sommige woningen hebben ook in de slaapkamers een thermostaat voor de vloerverwarming. Dan kun je de temperatuur in de slaapkamers een paar graden lager instellen dan in de woonkamer. Heel veel scheelt dat overigens niet omdat het huis als geheel zeer goed geïsoleerd is. En alle kamers bevinden zich binnen dezelfde dikke jas.
• Vind je het nog te warm? Zet dan gerust een raam open. Behalve als het buiten nog warmer is, natuurlijk. Dan kun je het raam beter dichtlaten.
• Sommige huizen hebben een speciaal zomernachtventilatieluik dat ’s nachts open kan blijven zonder gevaar voor ongenode gasten (inbrekers, regen of insecten).

Moet de verwarming lager als ik weg ben?

De verwarming in je huis werkt heel geleidelijk. Je kunt niet eventjes snel opwarmen zoals je misschien gewend bent. Het is beter de thermostaat altijd op dezelfde stand te laten. Ben je langer dan een week van huis? Dan kan het de moeite lonen om de thermostaat op 15 graden te zetten. Niet lager. Denk eraan dat het soms wel twee dagen kan duren voor de woning weer op temperatuur is.